Tác phẩm Vợ chồng A Phủ là tác phẩm vô cùng quan trọng trong chương trình Ngữ Văn lớp 12 nói riêng và kì thi THPT Quốc gia nói chung. Để hiểu rõ hơn về nghệ thuật, nội dung cũng như ý nghĩa nhân đạo của tác phẩm, bài viết Dưới đây sẽ giúp các em tham khảo về cách phân tích bài vợ chồng A Phủ.
một. sơ đồ kiến thức phân tích bài vợ chồng A Phủ
Để các em có thể hình dung được bố cục phân tích bài vợ chồng A Phủ, Vui học gợi ý đến các sỹ tử 1 mẫu bản đồ tư duy. các em cùng tham khảo mẫu sơ đồ này và nếu có thể thì nên tự thiết kế 1 sơ đồ kiến thức cho riêng mình để có thể ghi nhớ những ý chính và phân tích tác phẩm một cách tốt nhất.
2. Lập dàn ý phân tích bài vợ chồng A Phủ
2.1 Mở bài
- Tô Hoài là nhà Văn với lối trần thuật vui vẻ, hóm hỉnh, sở trường của ông là các thể loại truyện về phong tục hoặc hồi kí.
- Tác phẩm Vợ chồng A Phủ thuộc tập Truyện Tây Bắc, tác phẩm muốn phản ánh nỗi khổ của người dân Tây Bắc dưới ách đô hộ của thực dân Pháp, đồng thời cũng ca ngợi lên vẻ đẹp của con người nơi Đây.
2.2 Thân bài
một. Nhân vật Mị
a. Trước lúc làm con dâu gạt nợ
- Mị là cô gái dân tộc Mông vô cùng trẻ trung, hồn nhiên với tài thổi sáo. Mị đã từng yêu và luôn khao khát đạt được một tình yêu đúng nghĩa. Mị rất chăm chỉ, hiếu thảo và luôn ý thức được giá trị của cuộc sống tự do cho nên sẵn sàng đi làm nương ngô để trả nợ thay cho bố mình.
b. Từ lúc làm con dâu gạt nợ
- Nguyên nhân: món nợ truyền kiếp từ đời cha mẹ Mị, tục cướp vợ của dân tộc Mông đem về để cúng trình ma. Người lao động lúc ấy bị cả cường quyền lẫn thần quyền buộc chặt.
- Mị phải chịu vô vàn đày đọa về thể xác: phải làm việc liên tục không kể ngày đêm, sống khổ “không bằng con trâu con ngựa” ; bị đánh đập tàn nhẫn, dã man: bị trói và đạp vào mặt, ...
- Mị dần dần trở nên chai sạn trước những nỗi đau ấy: từ 1 cô gái luôn vui vẻ, Mị giờ Sau đây lại thành 1 cô gái lúc nào cũng mang một vẻ “mặt buồn rười rượi”, không còn quan tâm đến khái niệm thời gian (thể hiện qua hình ảnh “ô cửa sổ”), sống lầm lũi y như một “con rùa nuôi trong xó cửa”, “ở lâu trong cái khổ Mị quen rồi”.
- Tuy nhiên trong một đêm hội mùa xuân ở Hồng Ngài, sức sống ban phần đầu của Mị đã thực sự trỗi dậy:
+ Âm thanh của cuộc sống ngoài kia (tiếng trẻ con đang chơi quay, tiếng sáo gọi bạn tình, ..) đánh thức những kỉ niệm vui vẻ trong quá khứ.
+ Mị ý thức được rằng sự tồn tại cho mình “phơi phới trở lại”, “Mị còn trẻ lắm ...”, với khát khao về sự tự do, thắp sáng lên cả căn phòng tối, muốn “đi chơi tết” và chấm dứt cuộc sống tù đày này.
+ Khi bị A Sử trói, lòng Mị vẫn tư tưởng đến tiếng sáo, tiếng hát của tình yêu và đến những cuộc chơi. Lúc vùng dậy, cô chợt bừng tỉnh trở về với cuộc sống hiện thực.
- Nhận xét: Mị luôn luôn tiềm ẩn 1 sức sống mãnh liệt, sức sống ấy âm ỉ bên trong lòng người con gái Tây Bắc và chỉ đợi khi có cơ hội để bùng lên thật mạnh mẽ.
- Khi A Phủ làm mất bò và bị phạt trói đứng:
+ Ban đầu Mị cũng dửng dưng vì sau cái đêm tình mùa xuân thì cô lại trở về là cái xác không hồn.
+ Khi nhìn thấy được giọt nước mắt của A Phủ thì Mị lại rất đồng cảm, chợt nhớ tới hoàn cảnh của bản thân ở trong quá khứ, Mị lại biết thương bản thân và thương cho những kiếp người bị đày đọa như mình “có lẽ ngày mai người kia sẽ chết, chết đau, ... Phải chết”.
+ Bất bình trước sự độc ác của bọn thống lí, Mị đã cắt dây đay nhằm cởi trói cho A Phủ. Mị cũng sợ cái chết, sợ sự độc ác của nhà thống lí, cô chạy theo A Phủ để tìm đường thoát.
- Nhận xét: Mị là người con gái vừa lặng lẽ vừa mạnh mẽ, hành động của cô đã đạp đổ cường quyền lẫn thần quyền của lũ thống trị miền núi độc ác.
2. Nhân vật A Phủ
- Số phận: người mồ côi cả cha lẫn mẹ, không còn bất cứ người thân nào, lớn lên làm thuê kiếm sống, sau đó làm người ở gạt nợ cho nhà thống lí Pá Tra.
- Khi làm người ở gạt nợ:
+ Nguyên nhân: xô xát với con quan, thua cuộc trong một vụ xử kiện quái gở.
+ A Phủ cũng phải chịu đựng sự dày vò về mặt thể chất: phải làm nhiều công việc nặng nhọc và có phần nguy hiểm: “đốt rừng, cày nương, săn bò tót, ...”, con người không có giá trị bằng 1 con bò, làm mất bò thì bị trói đứng đến khi chết.
- Tích cách:
+ Lúc nhỏ thì vô cùng mạnh mẽ và gan bướng: khi bị bán vào cánh đồng thấp lại trốn lên trên núi cao
+ Lớn lên lại là 1 chàng trai vừa khỏe mạnh lại chăm chỉ, tháo vát, biết làm tất cả công việc. Là người nhận thấy bất bình trước bất công (thông qua việc đánh A Sử), khao khát được sống cuộc đời tự do (nén nỗi đau để vùng chạy khi được Mị cắt dây trói).
- Nhận xét: A Phủ được nhìn từ phía bên ngoài với những lời nói rất ngắn gọn, hành động lại vô cùng dữ dội mạnh mẽ.
2.3 Kết bài
- Nghệ thuật: ngôn ngữ và cách nói đậm phong cách miền núi, lối trần thuật linh động cùng sự dịch chuyển điểm nhìn trần thuật, miêu tả tâm lí nhân vật và hình ảnh thiên nhiên hết sức thành công.
-Tác phẩm chứa đựng nhiều giá trị nhân đạo rất sâu sắc: sự cảm thông với những số phận thống khổ của người dân chịu áp bức, lên án tội ác của bọn thống trị miền núi, bọn thực dân, đồng thời ngợi ca vẻ đẹp và sức sống tiềm ẩn trong mỗi con người miền núi Tây Bắc.
3. Hướng dẫn phân tích bài vợ chồng A Phủ